Vrijwel iedere ochtend zit ik met hetzelfde clubje aan het ontbijt: Ian uit Schotland die in hetzelfde gebouw werkt als ik en een directe collega van mij is, Haider die uit Bagdad komt en (als hij er is) Paul uit Engeland. Meestal loop ik na het ontbijt met Haider naar kantoor en gedurende de anderhalve kilometer lange wandeling praten we over van alles en nog wat.
Haider heeft ook veel in het buitenland gewerkt en is ook in Nederland geweest. Hij is altijd vol lof over Nederland (wat hij een voorbeeld vindt voor zijn eigen land) en mijn vragen aan hem gaan meestal over het leven in Irak, en met name over de verschillen tussen het noorden en het zuiden in het algemeen en tussen Bagdad en Basrah in het bijzonder.
Vandaag kwam al aan de ontbijttafel het onderweg religie ter sprake, iets waar we normaal gesproken heel voorzichtig mee zijn maar het was Haider zelf die erover begon. Hij is Sjiitisch, net als de meesten hier in het zuiden, maar desondanks moet hij weinig hebben van het fundamentalistische gedachtegoed wat vanuit Iran aan het overwaaien is. Volgens hem is het vroeger zo welvarende Basrah ten onder gegaan aan de religieuze fanatici, en hij ziet met lede ogen aan dat dat steeds meer vaste voet aan de grond aan het krijgen is.
Bagdad is dan ook blijkbaar veel moderner dan Basrah, al geeft hij toe dat er onder de noordelijke Soennieten ook gevaarlijke fanatici zitten en waar IS het bewijs van is. Haider maakt zich er vooral druk over dat er misbruik wordt gemaakt door sommige religieuze leiders van het gebrek aan onderwijs en analfabetisme onder de lagere bevolkingsgroepen om hun visie op het geloof door te drukken en op die manier veel volgelingen te krijgen. De meeste van die volgelingen geloven blindelings wat ze wordt verteld omdat ze niet beter weten.
Haider gaf nog een voorbeeld van hoe het fundamentalisme erin sluipt. Zijn beide zoons zijn gek op schaken, maar toen iemand (puur uit interesse) vroeg aan een van hen of hij van schaken houdt zei Haider’s zoon, “Nee, schaken is haram (slecht)”. Haider vroeg waarom hij dat in vredesnaam had gezegd en zijn zoon antwoordde dat zijn tante dat had gezegd. En die tante bleek het gehoord te hebben van een religieus persoon die dat op tv had gezegd…
En zo is het in Irak al net als overal, een kleine groep malloten krijgt doordat ze de grootste bek hebben veel invloed terwijl de meerderheid het gelaten over zich heen laat komen in de hoop dat het wel overwaait. Volgens Haider gaat dat laatste hier in het zuiden niet gebeuren…