Vertellen over Irak kan niet zonder ooit te praten over religie want dat speelt in dit land een hele grote rol. En het is ook een van de grootste problemen van dit land want hoewel het land vrijwel helemaal islamitisch is is er toch verdeeldheid. Het noorden van het land is soennitisch terwijl het zuiden van het land, dat gedeelte dus waar wij zitten, sjiitisch is. En deze beide groeperingen kunnen heel slecht door één deur…

Hoewel de soennieten in feite in de minderheid zijn (minder dan 32 procent van de bevolking) hebben ze in het verleden de macht gehad, en daar waren de sjiieten (bijna 65 procent van de bevolking) allesbehalve blij mee. Op dit moment ligt dat anders, de grootste partij in het parlement is sjiitisch, evenals de huidige Premier. Deze politieke tegenstelling werkt ook door in de relatie van het zuiden met Basrah als belangrijkste stad met de hoofdstad Bagdad, wat hier gezien wordt als het bolwerk van de soennieten.

Dat religie ook in het dagelijks leven een belangrijke rol speelt merk ik iedere dag tussen de middag. Mijn twee Irakese teamleden rollen op een gegeven moment hun matje uit op de grond, trekken hun sokken en schoenen uit en knielen dan op het matje om hun gebeden op te zeggen. Ik heb er geen enkel probleem mee maar de eerste keer dat ik het zag wist ik niet precies hoe ik hiermee moest omgaan. Ik merkte al snel dat de andere Iraki’s gewoon doorgingen met hun dagelijkse bezigheden, dus ik doet dat ook en probeer er verder zo respectvol mogelijk mee om te gaan door niet te gaan zitten praten of bellen.

Er liggen hier in een ladekast een aantal attributen waarvan ik tot vandaag geen idee had wat het waren: een verzameling ronde en achthoekige stenen, van rode klei gemaakt en met een versiering erin gegraveerd. Een collega vertelde me dat dit gebedsstenen zijn die ze op de mat kunnen leggen bij het bidden. Tijdens het buigen komt hun voorhoofd dan niet op de grond maar op de gebedssteen. Weer wat geleerd…

De onderstaande foto is gemaakt in het KAZ kamp, voor het gebouw waar ik verblijf, onderweg naar het restaurant:

Ik heb inmiddels al verscheidene sleutelbossen hier en in het weekend is dat er meestal nog een extra.

Zo heb ik voor mijn kamer al vier sleutels, een van de voordeur en drie voor de kasten die ik in gebruik heb. Daarnaast heb ik een bos met drie sleutels voor het kantoor waar ik zit, een van de deur, een van het ladeblok en een waarvan ik niet eens weet waar die voor dient. En in het weekend krijg ik, omdat ik dan meestal als eerste aanwezig ben, ook de sleutels van het hele IT-Gebouw.

Doordeweeks heeft iemand anders die sleutel maar dat is iemand die in het weekend in Dubai zit en dan moet iemand anders het pand dus ’s morgens ontsluiten. Gelukkig betekent het niet dat ik dan ook als laatste weg moet gaan (ook al is dat wel vaak zo), want er is een achterdeur die alleen van binnenuit open kan en eventuele laatblijvers kunnen via die deur naar buiten als de voordeur al op slot zit.

Het was vandaag wat het weer betreft een merkwaardige dag. Toen ik vanmorgen naar kantoor wandelde was er nog niets van te zien maar op weg naar de bus voor de lunch leek het wel mistig. En dat kan natuurlijk geen “gewone” mist zijn want daarvoor is waterdamp nodig en dat zit hier beslist niet in de lucht. Het was dan ook geen waterdamp maar stof.

Het werd zelfs aangegeven op de weer-app, iets wat ik nog nooit had gezien. Grappig wel natuurlijk: “Wat voor weer hebben jullie?”, “Wij hebben Stof…”. 

Ondanks de nog steeds stevige wind verwaaide het stof niet snel. Hoewel de weer-app aangaf dat het al vroeg in de middag weer helder zou zijn was dat niet het geval, het bleef de hele middag “mistig”. Pas in de loop van de avond leek het weer helderder te worden.

Het verbaast me trouwens dat we met die sterke wind van de afgelopen week niet veel meer last hebben gehad van zand en stof in de lucht. Rond het terrein van de fabriek en het kamp zijn alleen maar kale vlaktes met zand, maar toch schijnen zandstormen hier niet zo vaak voor te komen. Gelukkig maar, want zand en stof gaan dan overal inzitten, en buiten lopen is dan ook geen pretje.

Toch maar eens op zoek naar een doek die ik hier kan dragen als gezichtsbedekking, voor het geval dat. Dat had vandaag denk ik ook wel van pas gekomen want al dat stof in de lucht kan nooit gezond zijn.

Hoewel het KAZ kamp beslist spartaans aandoet valt het met de dienstverlening reuze mee, het gaat er eigenlijk net zo aan toe als in een hotel. Onze kamers worden iedere dag schoongemaakt, heb je vuile handdoeken dan gooi je die op de grond van de badkamer en ze worden vervangen en je bed wordt iedere dag verschoond.

De was is een iets ander verhaal dan in een hotel omdat er nu eenmaal geen room-service is, maar ook dat is prima geregeld. In iedere kamer ligt een zak om je vuile wasgoed in te doen en die hoef je alleen maar ’s morgens voor je naar je werk gaat voor je deur op de gang te gooien en dan vind je diezelfde zak met alles gewassen en gestreken of opgevouwen als je ’s avonds terug komt hangend aan je deurknop terug.

Het is alleen wel even uitkijken met wat je wilt laten wassen want er is maar één wasprogramma. Ik was al gewaarschuwd door collega’s dat je kleren waar je erg zuinig op bent beter niet mee kunt nemen naar Irak of in ieder geval niet laat wassen, dus ik had bij Riet al advies gevraagd hiervoor.

Het lijkt er op dat het meeste wel goed gaat, mijn overhemden komen keurig gestreken en in goede staat terug, maar vanmiddag kwam er een paar sokken uit de zak die ik nu gelijk kan doorschuiven naar Gijsje…

Hoewel ik inmiddels helemaal geïnstalleerd ben in mijn kamer waren er nog twee kleine probleempjes. Allereerst is er een kluis onder het bureau maar die zit op slot en navraag bij mijn maat leverde op dat dat ook al zo was toen hij de kamer betrok, en er is geen sleutel en we hebben geen van beide de code.

Het andere probleem was met mijn kast. Sachin en ik hebben allebei een kast voor onze spullen die we in de kamer willen laten als we met verlof gaan, maar van een van de twee deuren van mijn kast ontbrak de sleutel en die kon dus niet op slot.

Voor beide probleempjes, die meer vervelend zijn dan onoverkomelijk, was ik vorige week vrijdag al naar de receptie geweest. Er zou iemand langs komen om een nieuw slot op de deur van mijn kast te monteren en de kluis open te maken. Er werd keurig een notitie gemaakt en alles wat ik hoefde te doen was een stickertje op de kastdeur plakken die niet op slot kon.

Nu is het meeste hier erg strak en efficiënt georganiseerd, maar blijkbaar toch niet alles want er kwam tot vandaag nog steeds niemand opdagen om die klusjes uit te voeren. Vandaar dat ik voordat ik naar het restaurant ging vanavond toch maar weer even langs de receptie ben gelopen om te vragen hoe het zat.

Er ontstond wat discussie in een taal die ik niet verstond en de beide medewerkers liepen naar achteren. Even later kwamen ze terug met een sleutelbosje en de mededeling dat een van hen met mij mee zou lopen om te checken of de reservesleutel van mijn kast soms aan dat bosje zat. Geen woord dus meer over vervanging van het slot…

Maar goed, George (uit Uganda) liep met mij mee naar mijn kamer en jawel, na een paar sleutels geprobeerd te hebben bleek de volgende te werken op het slot! Wat blijkt, dat bosje sleutels waren dus alle reservesleutels van alle sloten op mijn kamer, en het is me dus een raadsel waarom ze niet meteen met deze oplossing kwamen. Maar vier jaar Filipijnen hebben ervoor gezorgd dat ik niet meer verbaasd sta van dit soort voorvallen, het maakt niet uit hoe, mijn probleem is opgelost en mijn kast kan weer op slot.

De kluis was ik even vergeten, maar nu alle kasten gewoon op slot kunnen heeft dat niet meer zo’n haast. Daar begin ik volgende week of zo wel over…

Het begon vanmorgen veelbelovend want ik werd deze keer op tijd wakker, ondanks dat ik gisteravond nog de wedstrijd van Zwitserland tegen Servië had afgekeken. Tijdens de wandeling naar het kantoor stond er nog steeds een stevige wind, en dat was de afgelopen dagen ook al het geval geweest. Tijdens mijn vorige shift stond er ook altijd wel wind maar niet zo erg als nu. Niet dat het er frisser door wordt hoor, het voelt alleen aan alsof je geföhnd wordt…

Aangekomen op kantoor bleek al snel dat het een lastige dag zou worden. Ik was van plan om een begin te maken met wat werkzaamheden maar ik kwam er al snel achter dat dat lastiger zou worden dan ik had ingeschat want de laptop die ik gezamenlijk gebruik met mijn back-to-back was nog bijna maagdelijk leeg. Ik vermoed dat Sachin alle software en instellingen op zijn persoonlijke harde schijf heeft staan want op de laptop stond vrijwel niks. En dat betekende dat ik moest beginnen met het opnieuw installeren van vrijwel alles.

Het proces werd nog eens bemoeilijkt doordat ik nergens een lijstje kon vinden met onze gezamenlijke wachtwoorden en het ontbreken van hulp van onze IT afdeling, want dat zijn allemaal Iraki’s en die hebben dus weekend. Ik ben gelukkig wel wat opgeschoten maar al met al was het dus een rommelige en weinig productieve dag. Gelukkig is morgen iedereen er weer en dan kan ik hopelijk afronden wat ik vandaag heb gedaan en echt aan het werk.

Vanmorgen kwam ik bij het ontbijt Sachin tegen en we besloten om samen naar het kantoor te lopen in plaats van de shuttlebus te nemen. Dat is qua afstand prima te doen want het is maar een kwartiertje lopen, maar het is tussen zeven uur in de ochtend en vijf uur in de middag vanwege de hitte niet meer te doen. Zelfs Chobie, die afkomstig is uit Maleisie en toch wel wat gewend zou moeten zijn, gaf het bij een poging na honderd meter al op…

Maar in de vroege ochtend als het nog niet op zijn heetst is is het een mooie wandeling waarbij je langs de eigenlijke fabriek komt zoals je op de foto kunt zien:

Het eerste wat ik vandaag deed was regelen dat ik een tijdelijke laptop kreeg zodat ik eindelijk eens wat werk kon gaan doen. Dat lukte op zich wel, maar de eerste laptop bleek al snel raar te gaan doen dus werd er een andere voor me opgetuigd. Die begaf het al tijdens het optuigen dus laptop nummer drie kwam tevoorschijn. Dat was op zich een flinke verbetering want niet alleen was dit een nieuwer (en dus sneller) model maar deze deed het ook.

Het enige probleem wat ik nog had dat ik nog niet bij mijn gegevens kon. Omdat ik verhuisd ben van Europa naar het Midden-Oosten moeten mijn gegevens ook worden meeverhuisd, en dat was nog niet helemaal afgerond. Ik zal moeten wachten tot morgen want dan is volgens de afdeling die daarover gaat alles pas klaar.

Veel werk heb ik dus ook vandaag weer niet kunnen doen maar omdat dit de eerste dag was dat mijn Irakese collega’s weer op kantoor waren na hun weekend heb ik met een heleboel mensen kennis gemaakt. Mijn Irakese baas pootte me meteen in een stoel bij zijn bureau en begon een heel gesprek, wat af en toe wat moeizaam verliep vanwege zijn gebrekkige Engels. Af en toe was er een andere Irakese collega nodig om een en ander te vertalen en zo kwamen we toch tot een leuk gesprek. In de loop van de ochtend sleepte hij me ook mee het gebouw rond, overigens samen met mijn collega Sachin want die is ook nog betrekkelijk nieuw hier en kende ook nog niet iedereen. 

Verder was het wachten op het bericht dat onze paspoorten terug zouden zijn met ons uiteindelijk visum en het stempel wat aangeeft dat het bloedonderzoek geen enge ziektes heeft aangetoond.

Dat bericht kwam in de loop van de middag en aan het eind van de middag konden we onze paspoorten afhalen op het administratiekantoor. Het papierwerk gaat dus weliswaar niet allemaal even vlot maar vergeleken met de Filipijnen is het absoluut een verademing!

Dat we nu ons paspoort terug hebben betekent dat ik samen met een paar andere collega’s morgen ga verkassen naar een ander kamp waar ik de rest van de week zal verblijven, en dus heb ik vanavond mijn koffer weer gepakt. Ik ben klaar voor verhuizing nummer drie, na Dubai en het KAZ kamp nu naar het AMBP kamp.

Op de foto nog gauw even een kijkje in de gang van de barak waar mijn appartementje is, de eerste deur rechts.

Gistermiddag is Sachin, mijn back-to-back aangekomen in het KAZ camp na zijn vier weken verlof. Voor degenen die niet weten wat dat is, een back-to-back is de persoon die hetzelfde werk doet als jij in de vier weken dat jij er niet bent. In feite vervul je dus samen een volledige baan van driehonderdvijfenzestig dagen per jaar en het merkwaardigste daarvan is dat je elkaar vrijwel nooit ziet want op de dag dat de een komt vertrekt de ander.

Ik had hem gistermiddag al een mailtje gestuurd om te vragen of en waar we elkaar konden ontmoeten en vanmorgen vroeg kreeg ik als antwoord dat hij op kantoor zou zitten “in het witte gebouw”. Nou zei me dat niks maar aangezien ik al met een paar collega’s had afgesproken had om hoe dan ook naar kantoor te gaan was het geen probleem om het te vinden dacht ik.

Er rijden shuttlebussen tussen het kamp en de fabriek (wij gebruiken de Engelse term “plant”) waar de kantoren zijn. Deze shuttlebussen zijn van exact hetzelfde type als de bus waarmee we van het vliegveld werden opgehaald maar dan de normale versie, dus niet gepantserd.

Toen de bus het kamp verliet was er bij de hoofdingang een merkwaardige ceremonie. Iedereen had bij het instappen zijn badge in een plastic bak naast de chauffeur gegooid, en aangekomen voor de eerste slagboom deed de chauffeur het raampje open en haalde niet alleen zijn eigen badge maar ook alle badges uit de bak langs de scanner naast de slagboom. Vervolgens werd de bak naar achteren doorgegeven en pakte iedereen zijn eigen badge weer terug. Het waarom van dit tafereel is eigenlijk heel simpel: iedereen is verplicht uit te scannen als je het kamp verlaat, en als de chauffeur het doet voor iedereen gaat dat veel sneller dan wanneer iedereen de bus uit gaat om langs die scanner te lopen…

Bij het “witte gebouw” stapte ik met nog een paar collega’s uit en we gingen samen naar binnen. Maar waar mijn collega’s al snel hun plek vonden kon niemand mij vertellen waar Sachin uithing. Sterker nog, de meesten kenden die naam niet. Bleek dat er achter het witte gebouw nog een wit gebouw staat, en jawel, daar moest ik zijn. Gelukkig vond ik Sachin meteen en kon ik ook kennis maken met collega Ali die ik al kende van regelmatig email contact maar die ik nog nooit persoonlijk had ontmoet.

De lange werkdag werd doorgebracht met het doorspitten van het werk wat er de komende maanden allemaal gedaan moet worden en ik kreeg al gelijk een aantal aardige problemen in mijn schoot geworpen om de komende tijd op te lossen. De enige onderbreking was de lunch waarvoor we met de shuttlebus heen en weer reden naar het restaurant in het KAZ kamp. Met uiteraard bij de hoofdingang op zowel de heenweg als de terugweg het ritueel met de badges. Het was overigens bijzonder rustig op kantoor want voor alle Irakese collega’s is het vandaag en morgen weekend.

En laat werd het vandaag ook niet want er zijn aangepaste werktijden vanwege de Ramadan en daarom vertrok de laatste bus niet om kwart voor zeven maar al om tien voor vijf…

Vandaag was het dan eindelijk zover, onze groep van tien nieuwelingen die zich in Dubai had verzameld ging vertrekken naar Irak. Om elf uur vanmorgen verzamelden we in de hal van het Ibis One Central hotel en vertrokken vandaar in groepjes met taxi’s naar de luchthaven. Chobie, Munzir en ik waren de afgelopen dagen al meest met elkaar opgetrokken en vandaag deelden wij drieën dan ook een taxi.

We waren als eersten op de luchthaven waar het opvallend rustig was. Chobie had overbagage en moest dus apart inchecken, Munzir en ik hadden al online ingecheckt en wij hoefden dus alleen nog maar onze koffers af te geven. Even dacht ik nog dat het daar misging want de jongedame achter de balie vroeg na het bekijken van mijn paspoort om mijn visum. En ja, dat had ik nog niet, ik had alleen nog een brief die moest garanderen dat ik meteen bij aankomst in Irak een visum zou krijgen. De jongedame was niet overtuigd, zeker niet meer toen ik zei dat de brief niet het origineel was maar een geprinte kopie. Ze ging navragen bij collega’s en die verzekerden haar dat het in orde was.

Ons toestel vertrok om tien voor twee Dubai tijd en was half leeg dus we hadden allemaal, ondanks dat we dit stuk Economy reisden, ruimte zat. Er zaten trouwens vrijwel geen Arabieren in het toestel, zo te zien waren het vrijwel allemaal werknemers van de Basrah Gas Company of een ander Irakees olie- of gasproject. Bij aankomst om even over half drie (het is in Irak een uur eerder dan in Dubai) was er een aangename verrassing want het vliegveld zag er een stuk beter uit dan we hadden verwacht. Er waren gewoon slurven voor het in- en uitstappen en het was weliswaar niet groot maar redelijk netjes. 

Onze eerste stop was een visumloket waar we op vertoon van ons paspoort en de visumbrief een formulier kregen om in te vullen. Nadat dat was gedaan leverden we alles weer in bij hetzelfde loket en begaven ons naar het tegenover gelegen visumkantoor, een soort grote wachtruimte met loketten. we moesten daar wachten totdat onze namen (of iets wat daarop leek) werden omgeroepen en dan konden we tegen betaling van tweehonderd en twee dollar ons paspoort ophalen met daarin het visum. Dat ging eigenlijk veel vlotter dan we hadden verwacht want na iets meer dan een uur had iedereen zijn paspoort met visum (er was gesproken over mogelijke wachttijden tot drie uur). Mijn naam werd overigens afgeroepen als “Van Den”…

Helemaal goed bleek het overigens nog niet want toen ons ontvangstcomité in de hal onze visa bekeek bleken er nogal wat (ook die van mij) te zijn waarin de naam van Shell niet werd genoemd als sponsor, terwijl dat wel moest. Gelukkig werd dat snel opgelost, een van onze begeleiders ging terug naar het visumkantoor waar het er gewoon even bij werd geschreven.

Het was inmiddels bijna kwart voor vijf toen we klaar voor vertrek waren en wat er vanaf dat moment gebeurde was ronduit bizar, maar ik zal proberen een verslag te doen van onze rit naar het kamp.

Buiten werden we overvallen door de hitte, het was zinderend heet met zo’n tweeënveertig graden. Er stond een rij taxi’s voor ons klaar en we stapten in groepjes van drie allemaal in een Toyota Prado. We reden weg van het stationsgebouw over een kale weg met langszij dorstig ogende palmbomen tot aan de grens van het vliegveld waar onze chauffeurs tussen betonnen versperringen moesten laveren. Even verderop draaiden de taxi’s echter weer om en volgden een hobbelige weg naar een kale vlakte net buiten de grens van het vliegveld waar een paar auto’s en een paar minibusjes klaar stonden.

Op deze plek, de “Dust Bowl” genaamd, stapten we uit de taxi’s, onze namen werden gecheckt en vervolgens kregen we een minibus toegewezen om in te stappen. Deze minibusjes waren van precies hetzelfde model als de busjes waarmee we toentertijd op Sakhalin werden vervoerd maar ze zagen er van binnen heel anders uit. Wat van buiten door het donkere glas niet te zien was waren de hele kleine raampjes, die meer op vierkante patrijspoorten leken. De rest van de wanden was afgeschermd met een kogelvrij materiaal wat (zo hoorden we) bestand zou moeten zijn tegen de 51mm kogels van sluipschutters. En op de stoelen lagen tamelijk zware kogelvrije vesten die we moesten aandoen.

We kregen allemaal een fles heerlijk koud water en we werden gerustgesteld, alles was uit voorzorg en er was eigenlijk nog nooit wat gebeurd. Desondanks kregen we een aantal waarschuwingen zoals wat te doen in geval van een lekke band (uitstappen wanneer dat wordt aangegeven en dan snel de andere bus in). Nadat de zware ijzeren deur was gesloten vertrok ons kleine konvooi van twee minibusjes met voorop een gepantserde Toyota Landcruiser, richting het KAZ Camp.

KAZ staat voor Khor Al Zubair en dat is de plek waar ons kamp zich bevindt. Er zijn nog meer kampen waar personeel verblijft maar KAZ is het dichtst bij de fabriek, vijf minuutjes per bus of een kwartier lopen, maar dat laatste werd ons met de huidige temperaturen ernstig afgeraden.

Onderweg naar het kamp keken we door de kleine en tamelijk vuile raampjes naar het landschap wat aan ons voorbijrende, en ik moet zeggen dat ik nog nooit zoiets heb gezien. Het land is helemaal vlak en het is vrijwel allemaal zand met hier en daar een verdwaalde struik of boom. Huizen waren er maar sporadisch, militair ogende kampen met hoge betonnen muren en stompe, eveneens betonnen wachttorens des te meer. We passeerden verscheidene checkpoints zonder overigens te hoeven stoppen.

Verder zagen we onderweg aan de horizon eigenlijk alleen maar olieraffinaderijen, allemaal herkenbaar door de torens met de branden vlam. Deze torens, die het restgas van de oliewinning verbranden (dat heet op z’n Engels “flaren”) zorgden ervoor dat er overal dikke wolken zwarte rook te zien waren. Af en toe zagen we bij huizen kuddes geiten lopen op veldjes met spaarzaam gelig gras, en we zagen zelfs een paar keer mannen lopen waarbij we ons afvroegen waar ze vandaan kwamen en vooral waar ze naar toe gingen. Want zoals gezegd, behalve heel veel zand was er vrijwel niks.

Gelukkig werden de wegen, die vanaf de “Dustbowl” verschrikkelijk slecht waren (mijn kronen rammelden zowat uit mijn mond), gaandeweg beter maar het was nog steeds een tamelijk lawaaiige rit doordat de bepantsering behoorlijk rammelde. De rit duurde iets meer dan een uur en toen kwamen we aan bij de fabriek en het KAZ Camp. Weer veel slagbomen, barricades en hoge muren, maar eenmaal binnen zag het er gelukkig allemaal wat gemoedelijker uit. Het kamp is niet groot en omvat hoofdzakelijk blokken die eruit zien als barakken en hier en daar containers.

We werden naar het administratiekantoortje gebracht waar we allemaal een sleutel kregen van een appartement in een van de barakken. Onderweg kwam ik zowaar mijn ouwe collega Jet tegen die ik ken van onze tijd op de Filipijnen, wat een hartelijk weerzien was na bijna drie jaar. Meteen nadat we onze sleutels hadden gekregen werden we naar een wat groter gebouw gebracht waar we in een vergaderzaal met hele fraaie stoelen onze eerste briefings kregen, hoofdzakelijk over onze appartementen en de inrichting van het kamp. Onze foto’s werden genomen voor een toegangspas waarna nog een korte wandeling over het kamp volgde, en daarna waren we vrij.

Het was inmiddels al bijna zes uur en dus de hoogste tijd om te gaan eten. We waren erg nieuwsgierig want we hadden goeie verhalen gehoord over het eten in het kamp, en er was geen woord teveel gezegd. En niet alleen het eten was meer dan prima, er staat ook een softijs-machine!

Na het eten regelde Jet voor mij en mijn twee Maleise collega’s een wachtwoord voor de Internetverbinding, waarna ik ook zoek ging naar mijn appartement. Morgen wordt het vroeg op want het ontbijt is tot zeven uur…