Vanmorgen zijn we met drie bussen vertrokken vanaf ons kantoor naar Pico de Loro, een resort in de buurt van Batangas, waar we twee dagen aan teambuilding gaan doen. De partners mogen ook mee en dat betekent dat Riet lekker twee dagen kan gaan genieten van wat het resort allemaal te bieden heeft.

We kwamen vanmiddag om een uur of twee aan bij het splinternieuwe resort na een schitterende rit door de heuvels rond Batangas. Het resort is prachtig gelegen aan een baai tussen de heuvels. Niet dat ik daar lang van kon genieten want we waren tenslotte niet gekomen voor het mooie uitzicht maar voor de teambuilding, en ik kon dus gelijk aan de bak. Riet kon vanmiddag ook niet al te lang in het zonnetje zitten want het is inmiddels regenseizoen en aan het eind van de middag brak er een enorme onweersbui los.

De teambuilding was vandaag het gebruikelijke werk, een kennismakingsronde aan de hand van een spelletje, een paar toespraken van onze managers en een sessie over wat er allemaal verbeterd kan worden op diverse fronten. Allemaal dingen die ik al heel wat keren gezien heb, niks nieuws onder de zon dus. Gelukkig was er ook nog genoeg tijd om met collega’s bij te praten en wat nieuwe collega’s te ontmoeten.

Vanavond was er een diner wat bestond uit het gebruikelijke buffet, en zoals altijd kwam het beste gedeelte daarna. We verzamelden met een groepje op het terras om wat te drinken, en dat werd ook al zoals gewoonlijk veel later dan gepland. Tegen twaalven liepen we terug naar het hotel en zagen daar in de bar nog een hele groep zitten waarvan we dachten dat die allang naar hun bed waren vertrokken en dus schoven we daar maar weer even bij aan.

Morgenochtend is het al weer vroeg beginnen, en dat zal niet meevallen...

Het is gelukt, Riet en ik zijn eindelijk in het trotse bezit van een Filippijns rijbewijs!

We hadden nu alle benodigde papieren en vanmorgen gingen we om een uur of half acht richting het LTO station in Las Piñas, de deelgemeente van Manila die grenst aan Muntinlupa. Omdat ik er eerder was geweest wist ik waar ik zijn moest en even voor achten waren we dan ook al ter plekke. Om acht uur zou de tent open gaan maar er waren al heel wat mensen, vrijwel allemaal Filippino’s, die zaten te wachten voor de loketten.

De LTO is zeg maar de rijksdienst voor het wegverkeer van de Filippijnen. Het LTO gebouw heeft aan de buitenkant twee zijden met allemaal loketten en daarvoor rijen met stoelen. Voor vrijwel alles moet je wachten tot je naam wordt afgeroepen en het is dus hoofdzakelijk wachten wat je doet. Het begint allemaal met het invullen van je aanvraagformulier, op te halen bij loket 1 oftewel het loket “Customer Service”.

We stonden daar nog niet of er kwam al iemand naar ons toe die ons wel zou helpen met het hele proces. Dat zijn op zich vrijwilligers, maar ze rekenen natuurlijk wel een bijdrage voor hun hulp. Riet en ik vonden dat een prima investering en maakten dus dankbaar gebruik van de aangeboden hulp. Op zich kun je zonder hulp je weg ook wel vinden maar deze mannen hebben toch wat mogelijkheden om alles wat sneller te laten verlopen. Waarschijnlijk komt dat ook door onze financiële bijdrage, dat weten we niet zeker maar feit is dat we hier en daar redelijk snel aan de beurt waren.

We kregen eerst de aanvraagformulieren in onze handen gedrukt, maar tijd om die in te vullen hadden we niet want we werden meteen meegetroond naar de medische keuring. Die was in een bijgebouw wat in Nederland te boek zou staan als noodgebouw of “keet”. Er moest eerst betaald worden voor de keuring en de bijbehorende drugstest en daarna moesten we plaats nemen totdat onze namen werden afgeroepen.

De keuring bestond uit een ogentest, die Riet niet eens hoefde te doen toen ze haar bril liet zien, en je lengte en je gewicht werden gemeten. Vervolgens kreeg je een pak papier waarmee je naar de drugstest moest in alweer een ander gebouwtje. Er moest in een potje worden gepiest met het gordijn open, want ze moeten kunnen zien dat je echt zelf piest en niet stiekem iemand anders zijn pies inlevert. Riet moest nog een keer terug want haar potje was in eerste instantie niet vol genoeg. Uiteraard kregen we het papiertje met de negatieve uitslag, er werden geen sporen van drugsgebruik gevonden. Nadat er een foto was gemaakt en vingerafdrukken van alle tien de vingers gingen we met een nog groter pak papier terug naar onze vriend.

Die nam alles van ons over en nadat we hem hadden betaald voor het “totaalpakket” (zeg maar de kosten van het rijbewijs plus de bijdrage voor verleende diensten) werd alles keurig voor ons afgeleverd bij loket 6. Wij konden gaan zitten bij loket 7 en wachten totdat onze namen werden afgeroepen. Er was inmiddels al wel ruim een uur om, en we moesten nog een kwartiertje wachten voordat we onze namen hoorden en ons bij loket 7 konden vervoegen. Daar werd een foto van ons gemaakt waarbij ik tot hilariteit van de man die ons had omgeroepen een flink eind door de knieën moest gaan om in beeld te komen.

Vervolgens konden we door naar loket 4 waar alweer een foto zou worden gemaakt. Daar moesten we weer een tijdje wachten voordat we aan de beurt waren, en ondertussen werd het rond het LTO gebouw steeds drukker. Opvallend was hoe gemoedelijk het er aan toe ging allemaal, ondanks de drukte en de lange wachttijden. Na de foto bij loket 4, waar de camera zodanig werd gekanteld dat ik deze keer niet door de knieën hoefde, konden we door naar het laatste loket, nummer 9, waar we de rijbewijzen uitgereikt zouden krijgen.

Daar moesten we weer een tijd wachten, totdat onze vriend ons riep. We hoefden niet verder te wachten want hij had onze rijbewijzen al opgehaald en zo kregen we ze, na twee uur en twintig minuten, in onze handen gedrukt. Dat lijkt voor Nederlandse begrippen erg lang, maar als ik het vergelijk met de wachttijden van collega’s die varieerden van drie tot vier en een half uur dan zijn wij waarschijnlijk nu recordhouders.

Erg grappig is dat mijn nieuwe rijbewijs langer geldig is dan dat van Riet. Dat van haar is geldig tot haar verjaardag in 2014, het mijne ook tot mijn verjaardag maar in 2015. De logica hiervan? Dit zijn de Filippijnen, ja!

We hebben de laatste week nu tot twee keer toe een raar bericht gehad. Het eerste was een brief van een Koreaanse bank en het tweede was een mailtje van Fed-Ex. Ik laat voor het gemak de dagelijkse spam die Riet in haar mailbox krijgt maar even buiten beschouwing. Die rotzooi is ook wel raar maar we weten tenminste wat het is.

De brief van de Koreaanse bank die we vorige week in de brievenbus vonden was een bedankje, gericht aan een meneer Jung Myung Hwa, voor het openen van een Dollar rekening bij die bank. Nou kennen wij die meneer helemaal niet maar volgens die bank woont hij wel op ons adres, want dat stond op de envelop. Riet had een paar keer tevergeefs geprobeerd die bank te bellen om de fout door te geven maar het gesprek werd bij het doorverbinden telkens verbroken. Ik had meer geluk en heb vandaag op verzoek van de bank de brief naar hen toe gefaxt met erop in grote letters “Woont hier niet!”. Nu maar hopen dat de boodschap overkomt.

Het mailtje wat ik gisteren in mijn mailbox vond was ook al zo merkwaardig, namelijk een mailtje van Fed-Ex dat er een pakje niet bezorgd kon worden vanwege een verkeerde postcode. De gegevens van het pakketje zaten in een bijgevoegd zip bestandje, wat ik stom genoeg open maakte om het vervolgens meteen weer te sluiten. Er zat namelijk een Windows programma bestandje in en dat kan maar één ding beteken: een virus. Gelukkig heb ik daar op mijn Mac geen last van, maar wees dus gewaarschuwd allemaal, als je een mailtje ziet van Fed-Ex verwijder dat dan meteen zonder te openen!

Een goed bericht van vandaag is dat Riet er eindelijk in is geslaagd om een ticket te boeken voor een paar weekjes Nederland, en dat betekent dat we met de feestweek in Rijnsburg zijn.

Voor het aanvragen van een Filippijns rijbewijs moeten we dus onze Nederlandse rijbewijzen laten vertalen en dat moet op de Nederlandse ambassade in Manila. Dat is niet precies naast de deur maar een collega van mij wilde Riet zijn auto met chauffeur wel lenen om even op en neer te rijden.

Om tien uur vanmorgen werd Riet dus keurig voor de deur opgehaald en naar de Nederlandse ambassade gebracht. Ondanks dat ze door hevige stortregen moesten rijden was ze er in ruim veertig minuten, dus nog voor elven. Het was er een drukte van belang met hoofdzakelijk allemaal Filippino’s die een werkvisum voor Nederland kwamen aanvragen. Riet moest ook wachten, het zou ongeveer een uurtje gaan duren zeiden ze.

Om twaalf uur kwamen ze vertellen dat Riet beter maar even ergens kon gaan lunchen want het zou nog wel een uurtje duren. Maar om één uur zouden de vertalingen zeker klaar zijn. Om één uur duurde het nog een kwartiertje, en daar kwam verscheidene keren tien minuten bij, totdat Riet het om kwart over twee spuugzat was en de dame achter het loket helemaal verrot schold. In het Engels nog wel, en ik mag wel zeggen dat ik daar bijzonder trots op ben. Het had effect, want nu waren de benodigde documenten er plotseling met een paar minuten. We kunnen dus nu de volgende uitdaging aan, het daadwerkelijk verkrijgen van ons Filippijnse rijbewijs.

Vanavond zijn we terug geweest met de kattenkooi om die om te ruilen, en ook dat ging niet zonder hindernissen zij het volledig onze eigen schuld. We hadden de kooi ingeladen en waren naar de Festival Mall gereden, en terwijl we uitstapten op het parkeerterrein zei ik tegen Riet, “Heb jij het bonnetje ook meegenomen?”. “Dat zat toch in jouw portemonnee?” was het antwoord. Niet dus, ik had het er uitgehaald en ergens neergelegd waar we het zeker niet zouden vergeten.

We konden dus mooi terug om het bonnetje op te halen. Lekker bijdehand, inderdaad...

Wat er vandaag aan de hand was weet ik niet maar het was in ieder winkelcentrum vandaag een compleet gekkenhuis. Jaja, ik weet wel dat je op zondag ook helemaal niet naar een winkelcentrum hoort te gaan maar er waren een paar dingen die we nog moesten aanschaffen en omdat ik nou eenmaal doordeweeks de auto meeneem naar mijn werk moet dat soort dingen in het weekend. En bovendien zitten alle Starbucksen nou eenmaal in de winkelcentra.

Zelf was ik al vroeg in de middag op pad geweest voor wat kleine aankopen en een lekker bakkie (Cappuccino Grande, zoals altijd) en het was me al opgevallen dat het al behoorlijk druk was. Later in de middag ging Riet ook even mee want we moesten nog een kattenkooi kopen. Ik vond de exemplaren die ik eerder die middag al gezien had wat aan de gammele kant dus wilde ik een “second opinion”.

Het was ongelofelijk maar bij de Festival Mall was er niet één parkeerplaats vrij terwijl er daar toch enorme parkeerterreinen zijn. Er reden tientallen auto’s rond op zoek naar een plekje en daar sloten we ons in eerste instantie bij aan. Na twee rondes over het terrein zonder succes had ik het wel gezien en ging op weg naar de uitgang. Daar begon een security guard naar ons te gebaren, en hij dirigeerde ons naar een plek waar een groot bord “No Parking” stond. Hij verschoof simpelweg het bord, hielp met aanwijzingen bij het inparkeren en we stonden.

We vonden een kattenkooi die er naar ons idee stevig genoeg uitzag en die bovendien opvouwbaar was. Nadat we nog ergens wat hebben gegeten gingen we thuis de kooi opzetten met het idee de katten er alvast een beetje aan te laten wennen. Ze hebben er al aan gesnuffeld en omheen gelopen, maar ze lijken er nog niks van te moeten hebben. Ze zijn niet achterlijk, want het is vrijwel eenzelfde kooi als waarmee ze hier naar toe werden vervoerd en dat leken ze nog al te goed te weten. Tot nu toe vertikken ze het namelijk om erin te gaan.

Overigens kan ik morgen terug naar de winkel want de kooi deugt niet, er is een verbindingsstuk los wat voor de stevigheid moet zorgen als hij uitgeklapt staat...

Ik heb een probleem met tassen, en dat probleem is dat ik er nooit wat in kan terugvinden. Als ik een leesbril in de tas van Riet gooi om in een restaurant het menu te kunnen lezen moet Riet hem zoeken want ik vind hem nooit. Een troost is dat Riet ook meestal flink moet zoeken omdat ze alleen maar tassen schijnt te hebben die van binnen veel groter zijn dan ze aan de buitenkant lijken te zijn. Zeg maar van die Hermine tassen, voor de kenners van Harry Potter.

Zelf heb ik ook al een tijdje een tas die niet zo groot is en duidelijke vakken heeft. Een onding volgens Riet waar ik mee “voor lul” loop maar die voor mij prima functioneert. Ik stop altijd alles in dezelfde vakken en kan dus in mijn eigen tas alles vlot terugvinden. Het is weliswaar een authentieke “Petaling Street” (Chinatown in KL) en geen Gucci of Armani, maar hij is functioneel.

Vanmiddag brak me daarom het zweet aan alle kanten uit toen ik na een bezoekje aan het ATC bij de auto terugkwam en ik mijn sleutelbos niet kon vinden. Het voorvakje waar ik ze altijd in bewaar was leeg en dat niet alleen, de rits stond ook open. “Verloren!” was dus het eerste wat ik dacht, en snel ging ik na waar ik allemaal was geweest. Van de auto was ik door Rustan’s warenhuis gelopen richting Starbucks waar ik een bakkie had gedaan. Daarna was ik via een andere route terug gelopen maar de meest logische plek waar ik mijn sleutels verloren kon hebben leek mij Starbucks.

Helaas, niemand van het personeel had daar wat gevonden en er was ook geen gevonden sleutelbos door iemand anders ingeleverd. Ik liep het hele pad terug en vroeg voor alle zekerheid ook nog eens bij Rustan’s maar zonder resultaat. Ik liep terug naar de auto en hoewel ik het me bijna niet kon voorstellen hoopte ik dat ik ze in de auto had laten zitten of dat ze daar op de grond waren gevallen. Helaas, niks op de grond en de auto was op slot dus ik had ze wel degelijk meegenomen. Er zat dus niks anders op dan Riet te bellen.

Ik bleef bij de auto wachten want het vermoeden begon te ontstaan dat mijn sleutelbos misschien wel gerold was. Als zo’n bos uit je tas valt dan merk je dat toch, zou je zeggen. En misschien liep er nu wel iemand willekeurig rond op de parkeerterreinen, op het knopje drukkend om te zien welke auto er reageerde. In het half uur dat het duurde voordat Riet arriveerde met de reservesleutel uit onze kluis gebeurde er niks, maar ik stond al te bedenken welke sloten er allemaal vervangen zouden moeten worden.

Zelfs Riet vond het niks voor mij om zomaar mijn sleutels te verliezen zei ze toen ze aankwam. Als laatste wilde ik nog even checken bij de bewaking bij de ingang van het ATC vlak voor Starbucks, want misschien was ik mijn sleutels daar wel verloren toen ik daar de inhoud van mijn tas liet inspecteren. Terwijl Riet in de auto bleef wachten liep ik erheen en na veel heen en weer gepraat door walkie-talkies kreeg ik ook daar te horen dat er niks was gevonden. Mijn gegevens werden wel genoteerd voor het geval dat de sleutels later toch nog werden gevonden.

Zwetend liep ik terug naar de auto maar wat zag ik terwijl ik instapte, Riet die breed grijnzend zat te zwaaien met mijn sleutelbos! Gevonden in een ander vak van mijn tas, waar ik normaal gesproken alleen mijn autopapieren in bewaar. Dat is het enige diepe vak van mijn tas, en ja, daar had ik ook in gezocht...

Vanmorgen was de lucht boven Manila prachtig om te zien, helemaal vol met schapenwolkjes. Dat duurde niet lang, want we hebben de laatste dagen iedere dag wel een of twee onweersbuien en vandaag was dat rond het middaguur. Gelukkig zijn die buien weliswaar hevig maar ook kort, het grootste nadeel is dan ook dat je weer van een paraplu binnen handbereik moet hebben als je naar buiten gaat.

Vandaag was er alweer een reden voor een feestje, want er werd weer een succesvolle projectperiode afgesloten. Eigenlijk is het werk nog niet helemaal afgerond maar we zijn bezig met de puntjes op de “i” zetten. Het gedeelte wat klaar is heet FEED, dat is een afkorting voor Front End Engineering Design en dat is zeg maar de fase waarop het grove ontwerp voor het project wordt gedaan. Hierna volgt de fase waarop het gedetailleerde ontwerp wordt uitgewerkt, waarin letterlijk komt te staan welk draadje waaraan moet zitten en wat er waaraan moet worden vastgeschroefd en met welke maat schroef.

Het ontwerp wat er nu ligt is gemaakt door het bedrijf Fluor wat in hetzelfde gebouw zit als wij. Dat maakt de communicatie erg makkelijk en het gezamenlijk organiseren van een feestje dus ook. Vanavond zou het zo ver zijn, een feestje van ons project team met de mensen van Fluor. Alleen wel vervelend dat het weer een typisch Filippijns feest zou worden, en dat betekent dat er veel officiële toespraken zijn, gevolgd door verlotingen en spelletjes en als klap op de vuurpijl Karaoke.

Dat Filippino’s muzikaal zijn weet iedereen die wel eens in Zuid-Oost Azië in een hotel heeft gezeten want in iedere hotel lobby speelt ‘s avonds een bandje en dat zijn vrijwel altijd Filippino’s. Ze zijn ook helemaal bezeten van Karaoke, en daar word je dus op vrijwel iedere feestelijke gelegenheid mee geconfronteerd. Dat is hier ook pure noodzaak, want als er geen Karaoke en loterijen zijn komt er gewoon geen mens of ze verdwijnen allemaal na het eten.

Riet en ik houden er helemaal niet van en wij gingen dus, net als veel Westerse collega’s, niet naar het feest. Wij besloten maar weer eens naar de Union Jack Tavern te gaan en daar kwamen we mijn collega Pete tegen met zijn vrouw Christine die toevallig ook een vriendin van Riet is. Zij hadden ook geen zin in een avond Karaoke en hadden ook besloten dat het beter toeven was in de Union Jack op vrijdagavond.

Ze hadden gelijk, er gaat niks boven een vrijdagavond in de Union Jack Tavern met Fish&Chips...

Ik wist het al toen ik met een schok wakker werd vanochtend, het zou hem vandaag niet gaan worden. De tweede hint kreeg ik toen ik op het werk besloot mijn ochtendkoffie te vervangen door een kop groene thee omdat die automaten oploskoffie niet te hachelen is. Helemaal mis, ik was binnen vijf minuten zo misselijk als een hond, groene thee op een nuchtere maag werkt dus bij mij niet. En dat was nog maar het begin.

Riet en ik hadden gisteravond geprobeerd om tickets te boeken voor onze vakantie in Nederland deze zomer. We kunnen dat niet gezamenlijk doen omdat de limiet op onze credit cards niet hoog genoeg is voor twee tickets, het moest dus apart. Bij mij werkte het als een jekko, maar bij Riet ging de betaling mis door een probleem met haar credit card. Ik dacht dat vanochtend met een telefoontje op te kunnen lossen want de reservering was al gemaakt, er moest alleen nog betaald worden.

Fout! Ik had me weer even niet gerealiseerd in wat voor land ik ben. Allereerst klopte het telefoonnummer in de email van het KLM kantoor in Manila niet, het nummer bestond niet. Nadat ik het juiste nummer gevonden had op het internet kreeg ik een dame aan de lijn die het ging uitzoeken maar dan moest ik wel een kopie van Riet’s paspoort faxen plus een kopie van de pagina waarop haar laatste stempel van de Filippijnen staat. Wat een onzin, zei ik nog, dat hoeft toch bij het online boeken ook allemaal niet, waarom is dat nu opeens nodig?

Weer fout! Je gaat hier niet in discussie want dat levert alleen maar meer ergernis op. Geprobeerd dus maar om het gevraagde te faxen, maar je gelooft het niet, ook faxnummer bleek niet te kloppen. Gebeld dus maar weer en een andere dame wist me deze keer te vertellen dat de credit card was geweigerd. En de betaling, kon dat op een andere manier? Of ik maar even naar Makati wilde komen om contant te betalen. Kan ik niet overschrijven per bank, vroeg ik in mijn onschuld? Na lang wachten en veel heen en weer praten kon dat en leek de oplossing nabij.

En jawel, weer fout! Tussen de middag ging ik dus met Riet naar de bank om de overschrijving te laten doen. Geen probleem, over twee dagen zou het geld er zijn. Ja, maar dat kan niet, want ze houden het ticket maar vierentwintig uur vast. Is er dan echt geen andere manier? Er werd ons geadviseerd om dan maar dollars op te nemen en naar de bank te gaan die KLM me had opgegeven en dan daar alsnog contant te betalen.

Dat zagen we niet zitten, dus probeerden we eerst maar eens uit te laten zoeken wat er aan de hand was met die credit card. Riet kreeg een telefoon in de handen gedrukt met iemand van de credit card maatschappij aan de andere kant van de lijn die totaal niet te verstaan was. Ze gaf hem nog aan mij maar na een minuut heb ik de hoorn op de haak gepleurd en de dame achter de balie te verstaan gegeven wat ik van de hele situatie dacht. Het had resultaat, ze haastte zich om iemand te regelen die het alsnog voor ons ging uitzoeken.

En wat bleek, met de kaart kon nog niet via het internet worden betaald omdat dat nog niet geactiveerd was. Een kleinigheid dachten we maar dat was uiteraard verkeerd gedacht. Toen ik ‘s middags weer naar de KLM belde kwamen die meteen met de mededeling dat er problemen waren geweest met hun website maar dat ze de ticket toch konden regelen, en de betaling nu ook want de credit card gegevens hadden ze al. Nou, eindelijk eens goed nieuws dacht ik.

En alweer fout! Een half uur later belden ze terug dat de credit card alweer geweigerd was en dat er dus geen ticket geregeld kon worden. We moesten het maar helemaal opnieuw proberen via het internet. Tot overmaat van ramp kwam op dat moment mijn collega Frederik binnen lopen om te vertellen dat zijn chauffeur geen vertalingen van onze rijbewijzen had kunnen regelen op de ambassade omdat hij geen machtiging van ons bij zich had. Er zit dus niets anders op dan daar maar alsnog zelf naar toe te gaan, en ook daarmee zijn we dus in een week tijd helemaal geen reet opgeschoten.

Geen ticket voor Riet, nog steeds geen rijbewijzen, en een dag die compleet verkwist is met het maken van zinloze telefoontjes. Het enige positieve vandaag waren de somosa’s voor het avondeten, want die waren heerlijk...

Riet en ik moeten ieder jaar verplicht gekeurd worden vanwege ons verblijf in het buitenland en dat is voor het laatst in Kuala Lumpur gebeurd voordat we naar de Filippijnen vertrokken, in juli van het afgelopen jaar. Eigenlijk zijn we dus over een maand of wat pas weer aan de beurt maar omdat ik drie weken geleden plotseling weer een hogere bloeddruk had vond de bedrijfsarts het toch raadzaam om mijn jaarlijkse keuring te vervroegen.

Na een paar pogingen om een afspraak te maken die mislukten omdat dat concept hier onbekend schijnt te zijn besloot ik dan vandaag maar naar de Healthway Medical Clinic in het Town Centre te gaan. Ik was er om zeven uur als tweede en ik ging gelijk de procedure in. Na het invullen van wat basisgegevens omdat ik voor het eerst in die kliniek was en het vooruit betalen van de rekening mocht ik door naar het laboratorium.

Daar aangekomen had ik wel verwacht dat er bloed afgenomen zou worden en dat ik in een potje zou moeten piesen maar er was meer, ik moest ook een “stool sample” inleveren. Nou is dat niet iets wat ik net zo makkelijk produceer als een “urine sample”, dus kreeg ik een plastic potje mee met de opdracht om dat op een later tijdstip vol te storten en in te leveren.

Daarna volgde het gebruikelijke rondje van bloeddruk meten (die was prima, 120 over 80), lengte opmeten (het arme meisje moest op een stoel gaan staan) en gewicht opnemen (eindelijk eens iemand die vindt dat negentig kilo normaal is voor mijn postuur!). Vervolgens stelden ze voor dat ik de tijd tot mijn volgende afspraak, met de dokter, zou besteden aan het nuttigen van een ontbijt want ik had uiteraard nog niks gegeten. Lekker effe naar Starbucks dacht ik maar dat ging mooi niet door, geen cafeïne!

Omdat alles in het Town Centre op dat uur nog dicht was ben ik maar even naar kantoor gegaan. Anderhalf uur later was mijn afspraak met de dokter en na het onderzoek en het invullen van de enorme lijst met potentiële ziektes die ik nooit heb gehad (vergis ik me of wordt die steeds langer?) werd me medegedeeld dat ze tevreden was. Ik was voor zover ze kon zien kerngezond en ook mijn probleempje met mijn bloeddruk lijkt dankzij mijn dagelijkse pilletje onder controle, alleen de resultaten van de laboratorium testen kunnen eventueel nog roet in het eten gooien.

Helaas was ik er nog niet want aangezien ik nu te boek sta als “hypertensive” (te hoge bloeddruk) moest ik ook nog een ECG laten maken en een stress test ondergaan. Tussendoor kon ik overigens weer een uurtje naar huis waar ik nog steeds geen bakkie mocht nemen maar waar ik wel mijn “stool sample” kon produceren. De stress test verliep eigenlijk heel erg goed, een stuk beter dan vorig jaar in KL en de resultaten zagen er prima uit. Geen ernstige bloeddruk problemen meer en dus een zorg minder.

Het eerste wat ik deed toen ik weer buiten stond was meteen naar Starbucks voor een Cappuccino Grande...

Ik loop de laatste tijd nogal wat vergaderingen af en ook vandaag was weer zo’n dag. De eerste stond gepland voor acht uur en twee uur duren, een lekker begin van de dag dus maar niet heus.

Die eerste vergadering was overigens wel een belangrijke want het was een bespreking die ons moest voorbereiden op weer een onderzoek wat gedaan wordt naar ons project. Dat klinkt heel gewichtig, en in feite is het dat eigenlijk ook wel. Shell heeft wereldwijd nogal wat projecten lopen en daar is vele miljarden mee gemoeid. Ons eigen project is eigenlijk maar een kleintje met een totaal kostenplaatje van netaan één miljard dollar, maat toch ruim groot genoeg om ook bij ons de vinger aan de pols te houden.

Dat vinger aan de pols houden gebeurt door onafhankelijke onderzoeken waarbij gekeken wordt naar alle aspecten van een project. We hebben er de afgelopen maanden al een paar gehad en we zijn ze tot nu toe allemaal met vlag en wimpel doorgekomen. Sterker nog, in Shell kringen wordt ons project zelfs als een lichtend voorbeeld gebruikt voor andere projecten en daar zijn we behoorlijk trots op. Wel zaak natuurlijk om die positie te behouden en vandaar dat we ons op al die onderzoeken goed voorbereiden.

Rond het middaguur hadden we nog een andere vergadering die eigenlijk plaatsvond in Kuala Lumpur maar waar we via een geluidsverbinding aan meededen. Omdat die vergadering om twaalf uur begon werd er zoals hier de gewoonte is een lunch bij geserveerd, en op de bovenstaande foto zie je dan ook een rijtje collega’s achter in de vergaderzaal van het eten genieten.

Eigenlijk is het hier een zeldzaamheid als er een grote vergadering is en er is niks te kanen, en als je zoals ik veel vergaderingen bijwoont dan moet je daar behoorlijk mee uitkijken. Ik sla dan ook zoveel mogelijk van de aangeboden maaltijden en snacks over want anders zou ik hier helemaal dichtgroeien...

Het lijkt er nu toch op dat de zomer ten einde is op de Filippijnen en dat het regenseizoen is aangebroken. De strakblauwe luchten van de afgelopen weken hebben sinds een paar dagen plaats gemaakt voor bewolking en slechts af en toe een beetje zon. En af en toe is ziet de lucht er behoorlijk dreigend uit al valt er lang niet altijd regen uit.

Gisteravond hebben we dus al kennis gemaakt met heftige regenbuien en daar gaan we er volgens de Filipino’s nog heel wat meer van krijgen. Met name in juni wordt de kans op regen steeds groter en in de maanden daarna begint al zo’n beetje het seizoen waarin we tyfoons kunnen verwachten. Als ik zo bekijk wat een korte maar hevige bui zoals die van gisteravond al aanricht in de straten dan ben ik toch benieuwd naar de gevolgen van een echte tyfoon. Of eigenlijk toch niet, want echt prettig schijnt het niet te zijn. Alabang is gelukkig wat hoger gelegen en heeft een net van water afvoerende kanalen.

Wat betreft de stand van zaken rond het aanvragen van een Filippijns rijbewijs, een Nederlandse collega die in Makati woont, praktisch om de hoek bij de ambassade, heeft zich bereid verklaard om onze rijbewijzen mee te nemen om daar te laten vertalen. Dat is dus mooi geregeld, al blijkt wel weer eens hoe schofterig hoog de tarieven zijn voor Nederlandse overheidsdiensten. Het laten vertalen van je rijbewijs kost per persoon 1710 Pesos, oftewel zo’n dertig euro voor een standaard papiertje wat in tien minuten geregeld is...

Riet dacht gisteren dat het wel meeviel met de jetlag dankzij een flinke hoeveelheid slaap in het vliegtuig, maar dat viel vandaag in de praktijk toch flink tegen. Vanmorgen was er nog niks aan de hand maar vroeg in de middag vertrok ze toch maar naar boven en heeft vrijwel de hele middag geslapen. En toen ze aan het eind van de middag naar beneden kwam zei ze gapend dat ze nog best een tijdje door had kunnen slapen. Onze kat Abby vond trouwens ook een mooi plekje voor een middagdutje, op de koelkast...
 
In de loop van middag betrok de lucht en om een uur of half vier zag het er naar uit dat er een stortbui zou losbarsten. Hoewel het in de lucht al flink lichtte bleef de regen vooralsnog uit, tot het moment dat we rond een uur of zes wat wilden gaan eten. Een hoosbui barstte los, maar desondanks dacht Riet dat het met paraplu’s wel te doen was. Daar dacht ik anders over maar toen na een half uurtje de bui reduceerde tot een paar spetters ging ik overstag en vertrokken we lopend, elk met een paraplu, richting het Town Centre.
 
Dat was dus een misrekening. We waren ongeveer halverwege toen de bui weer in alle hevigheid losbarstte en hoewel de paraplu’s ons aan de bovenkant redelijk droog hielden hadden we grote problemen om de rest droog te houden. Dat lukte dus van geen kanten, want door het opspattende water waren mijn broekspijpen tot aan de knie in een mum van tijd doorweekt en omdat de straten inmiddels meer weg hadden van stromende rivieren stonden ook onze schoenen snel vol. We besloten om toch maar door te lopen want natter dan dit konden we toch niet worden, wat niet helemaal waar bleek want de paraplu’s konden het water op een gegeven moment ook niet helemaal meer tegenhouden. Eenmaal bij het Town Centre konden we gelukkig helemaal binnendoor naar de andere kant, en liepen we het laatste stuk droog.
 
Riet kon er de lol wel van inzien, maar die had makkelijk praten want ze had een jurkje aan en haar schade viel dus wel mee, maar ik was ongeveer tot aan mijn kruis doorweekt. Soppend kwamen we het restaurant in waar ook de airco nogal hoog stond, normaal niet echt een probleem maar wel als je zeiknat bent en ik zat dus behoorlijk te verkleumen. De spare ribs maakten veel goed en de wandeling naar huis ging een stuk beter, alhoewel het nog steeds niet helemaal droog was.
 
Thuis gekomen hebben we de film “Her name was Sarah” gekeken die Riet uit Nederland had meegebracht. Ze had het boek gelezen en ging dus met hoge verwachtingen en een flink doos tissues op de bank zitten, maar het viel haar geloof ik een beetje tegen want ze heeft geen traan gelaten. Ik had het boek niet gelezen en vond de film wel goed, maar volgens Riet moet ik toch het boek ook nog maar gaan lezen want dat is veel mooier zegt ze. Ga ik doen, zo gauw ik de biografie van Steve Jobs uit heb...

Riet is weer thuis, ik heb haar vanavond opgehaald van de luchthaven waar ze tegen half zeven landde met vlucht KL807. De reis had ruim zestien uur geduurd maar met het tijdsverschil meegerekend is ze bijna een hele dag onderweg geweest want ze is gisteravond om kwart voor negen uit Nederland vertrokken. De reis duurt al lang bij een directe vlucht van Amsterdam naar Manila maar zoals ik al eerder meldde is dat niet meer mogelijk en wordt er een tussenstop gemaakt in Taipeh.

Gelukkig voor Riet heeft ze net als op de heenreis een flink stuk geslapen, een uur of acht, en toen ze aankwam was ze dan ook opmerkelijk fit. En ze was ook nog eens zo’n beetje de eerste die naar buiten kwam op de luchthaven. Ik was gelukkig nog net op tijd want ik had weer eens vast gezeten in de chaos op de weg rond de luchthaven. Op het moment dat ik op de schermen wilde kijken of haar vlucht al was gearriveerd werd er net omgeroepen dat ze al waren geland.

De koffers waren zoals gewoonlijk weer tot de nok toe gevuld met van alles en nog wat. Senseo pads, DVD’s, drop, boeken en tijdschriften, een paar nieuwe sloffen voor mij, de acculader die in eerste instantie niet hadden meegenomen en zelfs de nodige nieuwe jurkjes, waarvan het me een raadsel is waarom je die uit Nederland mee moet nemen maar dat terzijde.

Het was goed al het nieuws uit Nederland weer te vernemen, al was het niet allemaal even goed nieuws. Net als wij wordt onze familie uiteraard ook ouder en met het ouder worden komen soms ook problemen met de gezondheid. Onze gedachten waren dan ook vanavond bij Tante Coby die op dit moment in het ziekenhuis ligt en de komende week geopereerd moet worden.

Verder hebben we bijgekletst tot een uur of twaalf, toen ging bij mij langzaam het lichtje uit terwijl Riet na een dag reizen nog zo fris was als een hoentje...

Bijna alle papierwerk voor ons verblijf op de Filippijnen is nu geregeld, behalve één belangrijk ding en dat is een Filippijns rijbewijs. Officieel moet je binnen drie maanden nadat je je werkvisum hebt gekregen een Filippijns rijbewijs aanvragen. Ik dacht nog wat tijd te hebben omdat ik mijn werkvisum pas begin april heb gekregen maar toen ik van de week mijn ACR kaart bekeek zag ik dat die was gedateerd op 22 februari. Als ze van die datum uitgaan dan verlopen die drie maanden volgende week en was het dus tijd voor actie.

Er worden regelmatig trips georganiseerd door ons bedrijf naar een politiebureau in de buurt waar de aanvraag wordt afgehandeld dus heb ik gisteren een mailtje gestuurd om te vragen wanneer de volgende trip zou plaatsvinden. En wat denk je, het bleek de volgende dag te zijn, oftewel vandaag! Ik ging dus snel de lijst met benodigde documenten langs om te zien of ik alles had, fotokopieerde alles minstens in drievoud en meldde me vervolgens aan voor de trip van vandaag.

Vanmorgen om acht uur vertrok ik met nog een paar collega’s in een busje naar het politiebureau in Las Pinas, gelegen aan een van de drukste wegen in Manila, Zapote Road. Daar aangekomen was het al behoorlijk druk en we bereidden ons al voor op een paar uur wachttijd. Meteen na aankomst werden we een kantoortje in gedirigeerd waar de aanvraagformulieren zouden worden ingevuld waarmee we een heel traject van formulieren invullen, potje piesen, drugs test en ogentest zouden gaan doorlopen.

Ik was het eerst aan de beurt en op het moment dat ik ze naar mijn rijbewijs zag kijken wist ik al dat het mis was. Degene die het in ontvangst had genomen liep naar een bureau waaraan een oudere dame zat en aan het hoofdschudden zag ik het al, er klopte weer eens iets niet. Ik kreeg mijn rijbewijs terug met de mededeling dat ze me niet konden helpen want ze konden het niet lezen. Ik moest het op de ambassade eerst laten vertalen.

Ja, en dat was precies het enige wat niet op het lijstje had gestaan. Mijn Engelse collega’s hadden geen enkel probleem want hun rijbewijzen waren precies hetzelfde maar wel in het Engels en werden dus geaccepteerd. Het feit dat mijn Internationale rijbewijs een perfecte vertaling in het Engels bevat van mijn Nederlandse rijbewijs maakte totaal geen indruk. Ik werd doorverwezen naar de Nederlandse ambassade, en aangezien het totaal geen zin heeft om in discussie te gaan liet ik me door onze chauffeur maar terug naar kantoor rijden terwijl de rest de procedure inging.

Volgende week dus maar een vertaling laten maken op de ambassade en dan weer terug in de rij. Op eigen gelegenheid, want die trip van vandaag was de laatste die werd georganiseerd...

De meeste Filipino’s geloven serieus dat ze tot een vredelievende, vrolijke en zachtmoedige cultuur behoren. De waarheid ligt wat genuanceerder. Jawel, je krijgt een dikke glimlach en veel toewijding van diegenen die een dienend beroep hebben, zoals in winkels en restaurants, maar vandaag de dag zijn de Filippijnen een wereld van eten of gegeten worden.

De gebruikelijke beleefdheden die je in Europa voor vanzelfsprekend aanneemt bestaan hier simpelweg niet. Met name in Manila dringt iedereen voor als je in de rij staat, je wordt gesneden op de weg, ze drommen een lift in voordat je de kans krijgt om uit de lift te stappen, oogcontact wordt vermeden en over het algemeen gedragen ze zich lomp. En we hebben het hier dan niet zozeer over de gewone Filippino’s maar over de “beter gesitueerden” oftewel de bevoorrechte klasse.

De afgelopen week was er een incident op de luchthaven waarbij een journalist een foto nam van een acteurs echtpaar wat bezig was een personeelslid van een luchtvaartmaatschappij te schofferen. De acteurs zagen dat en vlogen meteen de journalist aan. Ze kwamen daar ruimschoots mee weg, wat op de Filippijnen volkomen normaal is. De “upper class” doet wat ze wil ten koste van de minder bedeelden, en dat zit er al jong in als je ziet hoe kinderen zich gedragen tegenover de maids. Huishoudelijke hulpen zijn er om tegen te schreeuwen en te koeioneren. Consequenties zijn er niet, dus er wordt totaal geen respect gekweekt van de sociaal zwakkeren in de samenleving.

Waar in Europa supersterren ook genoeg te stellen hebben met de paparazzi ontaardt dat toch zelden in geweld terwijl die vergeleken met de Filippijnse paparazzi toch heel wat agressiever en opdringeriger zijn. Op de Filippijnen is dan ook geen wet die iedereen het recht geeft om overal in openbare gelegenheden te fotograferen en te filmen, als vrijheid van meningsuiting. Filipino’s zijn juist van nature meer van het geheim houden en daarbij zijn ze ook nog veel te autoritair. Ze vegen dingen liever onder het tapijt en pretenderen dat een probleem niet bestaat dan het te erkennen en het op te lossen. Ze zouden meer de camera’s in hun mobieltjes moeten gebruiken om te laten zien hoe dingen er werkelijk aan toe gaan.

Het bovenstaande stuk is geschreven door een Filippijnse journalist en stond vandaag in de krant. Ik heb het zo goed mogelijk vertaald om een beetje een beeld te geven van de andere kant van de Filippijnen.

We hebben behalve onze twee katten nog meer huisdieren. Hoeveel weten we niet precies maar het zijn er aardig wat. Overdag laten ze zich vrijwel nooit zien maar ‘s avonds en ‘s nachts komen ze tevoorschijn, en dan nog vooral buiten. Ze zitten natuurlijk het liefst waar wat te eten valt, en hun dieet is ook precies waarom we ze zo waarderen. Gekko’s voeden zich namelijk hoofdzakelijk met kleine insecten en ze zijn dol op muggen.

Met name op het terras zitten er ‘s avonds altijd wel een paar. Erg groot zijn ze niet want in het echt zijn ze een stuk kleiner dan hier op de foto. Laatst zaten er in huis een paar hele kleintjes, maar helaas voor hen hebben we dus ook twee katten en die hebben er al een paar te pakken gehad. Niet echt handig vind ik zelf want Gekko’s zijn heel erg nuttig, tenzij je van muggen houdt natuurlijk.

Ik heb me wel eens afgevraagd hoe Gekko’s in vredesnaam hun prooi te pakken krijgen. Ze zijn wel redelijk snel maar muggen gaan toch niet op ze zitten wachten neem ik aan. Toch krijgen ze er blijkbaar heel wat te pakken want er zit ook een nadeeltje aan al die Gekko’s, en dat is ook de reden dat ze bij Estela niet echt populair zijn. Ze schijten namelijk de hele boel onder...

Vorige week tijdens de cursus waren we met een redelijk gemêleerd gezelschap. De cursusleider Hans en ikzelf uit Nederland, Robbie uit Engeland, een aantal mensen uit West Maleisië en een aantal uit Sarawak (wat je Oost Maleisië zou kunnen noemen). En de Maleisiërs waren ook nog eens vrijwel allemaal van verschillende etnische achtergronden.

Een enkele van de Maleisiërs was al eens in Nederland geweest en al snel kwam de discussie op het Nederlandse eten. Hans, Robbie en ik kregen al snel door dat Maleisiërs eigenlijk helemaal geen idee hebben van wat nou typisch Nederlands eten is. En eerlijk is eerlijk, je ziet in het buitenland eigenlijk nooit een “Nederlands Restaurant”, want de Nederlandse keuken heeft eigenlijk helemaal niks te bieden. Laten we eerlijk zijn, wat zou je een buitenlander nou voorzetten, krootjes met spek of boerenkool met worst? Ja, wij vinden het wel lekker maar de meeste buitenlanders vinden ons eten tamelijk smakeloos.

Wat die ene wel gegeten had in Nederland en wat ook zeer goed was bevallen waren kroketten. Het viel nog niet eens mee om uit te leggen aan de rest wat dat precies is, maar gelukkig bood Google hulp. We hadden al snel wat foto’s gevonden en het recept, en uiteraard konden we het niet nalaten ook wat foto’s te laten zien van frikadellen speciaal, patatjes oorlog en kaassoufflés. En eerlijk gezegd, toen we het erover hadden kreeg ik een haast onweerstaanbare trek in een patatje flip van Cees Ouwersloot, of een kroket van Daantje de Piemer.

Terug op de Filippijnen liep ik afgelopen zondag door het Ayala Alabang Town Centre en opeens viel mijn oog op iets bijzonders wat ik nog niet eerder had gezien. Moet je kijken, Riet! Gewoon in ons eigen ATC! Op de Filippijnen!

Dit zul je in Nederland nooit zien, maar de advertentie hierboven stond vandaag gewoon in de krant. Vuurwapens zijn hier ook gewoon in alle soorten en maten te koop in speciale winkels in de grote winkelcentra. Zo’n winkel is voor iemand uit Nederland toch wel een verbazingwekkend gezicht, net als de waarschuwing voor hotels dat er “geen vuurwapens zijn toegestaan in de Lobby”. En als je denkt dat dat gek is, als je ons kantoorgebouw binnenkomt en je meldt bij de balie dan staat daar een bord waarop staat dat je het gebouw pas mag betreden als je al je vuurwapens hebt afgegeven.

Is het dan zo makkelijk om hier aan vuurwapens te komen vroeg ik me dan ook al een tijdje af. De Filippijnse wet zegt dat inwoners in principe twee vuur-wapens mogen bezitten, te weten één geweer (.22 kaliber) en één handwapen. Om een wapenvergunning te krijgen moet je echter aan vele eisen voldoen, waaronder een bewijs dat je werk hebt en dus een regelmatig inkomen, en je hebt toestemming nodig van de politie, de burgemeester en de rechtbank. Daarnaast moet je ook nog een drugstest doen en een psychologische test ondergaan.

Als een Filippino alle vereiste documenten eindelijk heeft dan kan hij tot aankoop van een vuurwapen overgaan. Buitenlanders kunnen hier echter geen vuurwapen bezitten. Een legale manier om er toch een te hebben is het hebben van een Filippina als echtgenote want het wapen kan dan op haar naam staan. Als je dan echter je vuurwapen ergens mee naar toe wilt nemen moet je echtgenote ook mee om het te vervoeren. Wat wel weer mag, alle bewoners van het adres waar een vuurwapen geregistreerd staat mogen het binnenshuis gebruiken.

Dat is een maatregel die iedereen in huis toestaat het huis te beschermen tegen inbrekers. Die mogen dan ook zo gauw ze voet binnen andermans huis zetten legaal worden afgeknald, als het wapen maar geregistreerd staat op dat adres. Het algemeen geldende advies is om inbrekers af te knallen zo gauw je de kans hebt, en als ze zich toevallig nog buitenshuis bevinden dan leg je ze gewoon binnen voordat de politie arriveert.

Hoewel er dus wel degelijk redelijk strenge regels zijn is het te verwachten dat er een levendige illegale wapenhandel is. De schatting is dat er zo’n 600.000 illegale vuurwapens in omloop zijn...

Een zwembad in de tuin is erg leuk maar het vereist ook wat aandacht. Er komt drie keer in de week een mannetje langs, Juan onze „pool guy” die het onder handen neemt. En dat is nodig ook want ik had al eens gemeld dat het wat vallende bladeren hier eigenlijk altijd herfst is en dat geldt dus ook voor de bomen naast het zwembad. Behalve schoonmaken zorgt Juan ook voor de chemicaliën die het water schoon moeten houden.

Er is nog iets wat bijgehouden moet worden en dat is het waterpeil. Als de waterstand namelijk te laag wordt dan komt de pomp droog te staan en behalve dat de pomp dan kapot gaat wordt ook het vuil niet uit het water gefilterd. Door de aanhoudende hoge temperaturen van de afgelopen weken is het al een keer nodig geweest om het water bij te vullen. Dat gebeurt gewoon met de tuinslang, via een van de kranen in de tuin, en je praat al gauw over een paar honderd liter die nodig is om het water weer op peil te brengen. Normaal gesproken hoeft dat niet want een paar plensbuien en het water is weer op peil, maar omdat de regen tot op heden was uitgebleven moest ik gisteren weer de kraan en de tuinslang gebruiken om het waterpeil op het juiste niveau te brengen.

En wat denk je, vanmiddag betrekt om een uur of vier de lucht en om vijf uur barst er een enorme onweersbui los. Het was een hevige bui van ruim een uur en het water spoelde letterlijk door de straten. De waterrekening zal aan het eind van de maand niet misselijk zijn, en deze keer volkomen onnodig. Had die bui nou niet effe een dag eerder kunnen vallen??

Toen ik gisteren meldde dat het vliegtuig vrijwel helemaal vol zat met Filippino’s die terug naar huis keerden wilde ik daar indirect mee vertellen dat er, in tegenstelling tot alle andere Zuid-Oost Aziatische landen inclusief tegenwoordig China, relatief weinig toeristen naar de Filippijnen komen.

Dat heeft hoofdzakelijk te maken met het imago van het land, wat voornamelijk wordt bepaald door de verhalen over corruptie, armoede, ontvoeringen en opstanden. Veel mensen staat waarschijnlijk nog wel het verhaal van voormalig president Marcos nog wel voor de geest, en anders wel dat van de duizenden paren schoenen van zijn echtgenote. Veel van die verhalen zijn helaas waar, maar dat geldt ook voor veel andere landen en die schijnen er toch veel minder last van te hebben.

En dat is jammer, want de economie van de Filippijnen zou een boost door het toerisme wel kunnen gebruiken. Tegenwoordig draait de economie nog steeds grotendeels op het geld wat de vele in het buitenland werkende Filippino’s naar huis sturen. Buitenlandse investeerders wantrouwen het land namelijk evenzeer als potentiële toeristen. En toch zijn die toeristen er wel, maar het zijn hoofdzakelijk nog backpackers en duikers en een groep die uit is op een speciaal soort van “toerisme”.

De Filippijnen proberen wanhopig wat aan dat imago te doen om meer toeristen te trekken, want de werkgelegenheid profiteert daar natuurlijk enorm van. Op dit moment komen er ongeveer twee miljoen toeristen per jaar vanuit de hele wereld naar de Filippijnen, en dat is natuurlijk eigenlijk helemaal niks als je nagaat hoeveel Nederlanders er alleen al ieder jaar met de zomer naar Frankrijk gaan. De meeste toeristen komen uit de VS, Japan, Zuid-Korea, Hong Kong en China, en opvallend is dus het ontbreken van alle West-Europese landen op die lijst.

Er is zelfs weer sprake van een lichte daling door de ongunstige berichten in het nieuws van de laatste tijd. En dat merkten wij ook want toen we hier naar toe gingen keek iedereen zeer bedenkelijk. Ik zat zelfs in december bij de kapper in Rijnsburg en toen de persoon in de stoel naast mij hoorde dat ik op de Filippijnen woonde merkte hij de opmerking “dat je daar toch beter niet kon wezen?”.

Een slecht imago is iets waar je moeilijk vanaf komt. Misschien helpt wat mij Filippijnse vrienden allemaal zeggen: “Als alles wat ze zeggen over de Filippijnen waar zou zijn dan kwam er nooit meer iemand hier naar toe”.

Het was vandaag mijn laatste dag in KL, de cursus zit er al weer op. Mijn vlucht naar Manila zou vanmiddag om half zes vertrekken en ik ging dus om kwart over drie met een taxi vanuit Cyberjaya naar de luchthaven.

Alles ging daar ontzettend vlot, het was rustig en ik kon vrijwel overal zo doorlopen. Niemand maakte deze keer drukte over het feit dat mijn veel te zware rolkoffer meeging als handbagage, maar dat is ook geen wonder als je ziet wat een doorsnee Filippino allemaal meeneemt het vliegtuig in. De vluchten van Manila naar KL en vice versa zitten altijd bomvol met Filippino’s, waarvan de meesten overigens Filippino’s die in het buitenland werken. En die hebben altijd enorm veel handbagage.

Hoe dat allemaal kan snap ik nooit want officieel is er maar één stuks handbagage toegestaan en al die Filippino’s hebben er altijd minstens drie. Het is dan ook altijd weer totale chaos in het gangpad voor het opstijgen omdat alles in de bagagevakken moet worden gepropt. Degenen die laat binnenkomen hebben dan ook meestal geen plek meer voor hun handbagage, maar dat weerhoudt ze nooit om toch te proberen het nog ergens tussen te persen.

Het hoogtepunt van ergernis tijdens deze vluchten, en geloof me, ik heb dat nog nooit op andere vluchten zo erg meegemaakt, is het gebruik van de toiletten. Niet zelden staan er al een paar voor de wc’s achterin als het toestel nog op de grond staat, en zo gauw het sein is gegeven dat de veiligheidsgordels na het opstijgen af mogen verzamelt zich een menigte in het gangpad om te gaan pissen. En dat gaat de hele vlucht door. Geloof het of niet, maar er zijn er die tijdens deze drie en een half uur durende vlucht drie keer gaan. En dat is een grote bron van ergernis want het is een heel geklauter over stoelen en andere passagiers.

Vandaag was het helemaal een toestand want we hadden nogal wat turbulentie en er werd dan ook omgeroepen dat iedereen moest gaan zitten met de veiligheidsgordel om. Het leek wel alsof de piloot had omgeroepen dat er gratis haring werd uitgedeeld achterin want meteen stonden er een tiental mensen op die in het gangpad voor de wc’s gingen staan. Wanhopig riep de piloot om dat het toch echt de bedoeling was dat iedereen ging zitten maar het hielp niks. En om aan te geven hoe serieus het was, het uitdelen van drankjes en eten werd opgeschort en dat doen ze alleen maar als het toestel echt flink gaat stuiteren.

Tenslotte nog even een algemene opmerking, van mij mogen ze in vliegtuigen een aparte sectie maken voor gezinnen met kleine kinderen. Het liefst achter een geluiddicht schot...

De voorlaatste dag van de cursus alweer en vandaag waren we door onze baas uitgenodigd voor een gezamenlijke lunch. We gingen daarvoor rond het middaguur naar een Chinees restaurant in Cyberjaya op een paar minuten van ons kantoor. Er was een beetje veel vis naar mijn smaak, en dan nog van die rare vis ook zoals mini-inktvis, maar er was zoals altijd weer genoeg anders te genieten zoals zoet-zuur struisvogelvlees. Overigens, onze baas Szu Li zit naast mij op de foto, aan mijn rechterhand (nee, niet die gozer aan mijn linkerhand, dat is Wong).

Vanavond gingen mijn maat Robbie, die op de foto recht tegenover mij zit, samen met onze cursusleider Hans op stap. We zijn naar een mij onbekend cafe geweest in het Bangsar Shopping Centre, het winkelcentrum waar ook een Van Wely Chocolaterie zit. Ja, inderdaad, die uit Noordwijk. Het was erg leuk om weer eens met Robbie bij te kunnen praten en ook om eens van gedachten te wisselen met iemand die niet van Shell is maar wel zakelijk met ons te maken heeft.

Kortom, het werd een gesprek over zowel zaken als over allerlei andere zaken, en het was erg gezellig. Nu moet ik helaas al weer gaan pakken want morgenavond vlieg ik alweer terug naar Nederland.

Er zijn nog een paar kleine dingetjes die we nog steeds niet hebben kunnen afronden na ons vertrek uit Maleisië. Een van die losse eindjes is het terugkrijgen van mijn borgsom, betaald voor mijn iPhone toen ik bij de Maleise provider DiGi een abonnement nam. Dat abonnement heb ik vroegtijdig moeten opzeggen toen we naar de Filippijnen verhuisden maar ik had ondanks een boete wel recht op teruggave van die waarborgsom.

We dachten dat alles geregeld was toen we vertrokken want DiGi zou het bedrag van 480 Ringgit, toch zo’n honderdvijftien Euro, overmaken op onze bankrekening en binnen drie maanden. Dat gebeurde niet, dus toen Riet en ik naar Kuala Lumpur terugkeerden in januari hebben we die gelegenheid gebruikt om eens bij DiGi te gaan informeren hoe dat zat.

Wat bleek, ze hadden ons een cheque gestuurd. Naar ons oude adres in Maleisië! Nadat we hadden uitgelegd dat het abonnement opgezegd was in verband met een verhuizing naar het buitenland en dat we dus al heel lang niet meer op dat adres woonden besloten ze ons een nieuwe cheque te sturen. Want helaas, het was niet mogelijk om het geld naar een bankrekening over te maken, het moest per cheque.

Maar al wat we zagen verschijnen in onze Filippijnse brievenbus, geen cheque van DiGi. Gisteravond ben ik dus maar weer naar DiGi gegaan en heb weer eens gevraagd waar mijn geld bleef. En wat zegt het vriendelijke meisje, het geld was overgemaakt op onze bankrekening. Onze Maleise welteverstaan, die dus is opgeheven toen we uit Maleisië vertrokken. Maar dat kon toch niet, overmaken op een bankrekening? Daarom zouden we een cheque krijgen. Ja, dat snapte ze ook niet wie dat had gezegd.

Na wat heen en weer gepraat werd er besloten om dan toch maar een cheque te sturen. “Wat is uw adres? Oh, maar dat is op de Filippijnen, dan kunnen we geen Cheque naar toe sturen”. Ja, en wat nu, vroeg ik dus. Weer kleine-kamertjes overleg met een supervisor, en het werd dan toch maar een bankrekening. Het enige probleem was nu nog dat onze bankrekeningen geen van alle meer Maleise rekeningen zijn en dan is er dus een Swift code nodig en die had ik effe niet bij de hand.

Kort en goed, ik ben vanavond maar weer terug gegaan met alle benodigde gegevens en alles is nu doorgegeven. Wij wachten weer af!

Negen jaar geleden was ik voor het eerst in Maleisië en ook toen was het doel van mijn bezoek het Shell kantoor in Cyberjaya. Vandaag was ik daar voor het eerst sinds die keer weer terug maar er was wel het een en ander veranderd.

Allereerst is het Shell kantoor, of Wisma Shell zoals het eigenlijk heet, niet meer hetzelfde gebouw als waar ik toen was geweest. Een paar jaar geleden is Shell verhuisd naar een heel nieuw kantoor iets verderop. En dat is wel grappig want negen jaar geleden was er nog vrijwel geen “verderop” in Cyberjaya. Ik herinner me van dat eerste bezoek dat het toenmalige gebouw in een park-achtige omgeving stond met heel veel groen, nu staan er overal kantoor- gebouwen. Cyberjaya moest een soort centrum worden voor Technologische bedrijven en dat is blijkbaar aardig gelukt.

Het enige vervelende is dat het net zo’n soort bedrijven park is als het Forepark in Den Haag, en er is dus geen flikker te beleven. Vandaar dat ik toch maar een hotel in de stad heb genomen, al betekent dat dat ik ‘s morgens met de trein naar Putrajaya moet reizen (een minuut of twintig) en vandaar nog tien minuten met een taxi naar mijn eindbestemming moet. Lastig, maar dat heb ik er wel voor over.

Vandaag was dus de eerste dag van de training die ik deze week volg. Dat werd een weerzien met een paar ouwe bekenden en ook, heel leuk, kennismaking met een paar mensen die ik soms al jaren ken via email en de telefoon en eindelijk eens in levende lijve ontmoet. En degene die de cursus geeft is nog eens en Nederlander ook! Wel een supporter van een totaal verkeerde club maar dat terzijde.

Het was overigens wel lastig om vanmorgen het Shell gebouw binnen te komen. Ze lieten me mooi wachten bij de balie totdat iemand mij op kwam halen, en omdat ik vroeg was moest ik daar drie kwartier op wachten! Ongelofelijk eigenlijk dat ik als Shell medewerker dus niet eens een ander kantoor zo binnen kan lopen met mijn Shell pas. En geloof het of niet, dat heeft niks met een ander land te maken, als ik vanuit Rijswijk naar het Centrale kantoor in Den Haag ging dan overkwam me precies hetzelfde...

Omdat mijn vlucht naar Kuala Lumpur vanmiddag pas om drie uur vertrok ben ik vanmorgen gewoon naar kantoor gegaan, met medeneming uiteraard van mijn gepakte rolkoffer. Ik had mooi kunnen regelen dat ik een lift kreeg van mijn buurman zodat ik met niet hoefde af te vragen wat ik met de auto zou doen, want die mag je namelijk niet een paar dagen in de parkeergarage laten staan.

Om kwart over twaalf maakte ik aanstalten om naar de hal beneden te gaan om de auto op te wachten die me naar het vliegveld zou brengen, toen ik in het nog lege stuk van onze afdeling iemand zag zitten die zijn middagpauze op een speciale manier aan het doorbrengen was. Hij zat namelijk te pitten! Achterover met een zakdoek over zijn gezicht en zijn bril daaroverheen om hem op zijn plaats te houden...

De reis naar de luchthaven duurde nog net geen half uur, en dat was toch wel een heel aangename verrassing als je in aanmerking neemt dat we er vorige week toen ik Riet weg bracht nog dik anderhalf uur over hebben gedaan. Het was alleen bij de incheckbalie erg druk en ze begonnen (zoals ik al verwachtte) te zeuren over het gewicht van mijn rolkoffer. Je mag namelijk een rolkoffer meenemen van maximaal vijf kilo en de mijne woog zestien... Ik legde uit dat er twee laptops in zaten die samen al acht kilo wegen, en aangezien je geen laptops in je bagage mag laten zitten moesten die allebei toch mee de cabine in. Het had dus weinig zin om die eruit te halen en in een andere tas te pakken want dan ging die tas toch ook ruim over de toegestane vijf kilo heen. De dames waren heel redelijk en zagen daar dus inderdaad het probleem van in, en het resultaat was dat ik mijn rolkoffer toch als handbagage mocht inchecken.

We vertrokken precies op tijd maar het duurde nog bijna drie kwartier voordat we eindelijk van dat afgrijselijke vliegveld opstegen. Landende vliegtuigen en vleigtuigjes gebruiken namelijk dezelfde baan en die krijgen voorrang. Maar goed, Uiteindelijk arriveerden we om zeven uur op de luchthaven van Kuala Lumpur. En het voelde nog steeds als thuiskomen...

Morgenmiddag om drie uur vertrek ik voor een zakelijk bezoek aan Kuala Lumpur. Of eigenlijk niet precies Kuala Lumpur, want hoewel ik wel in een hotel in de stad zelf verblijf zit ik overdag tot vrijdag in Cyberjaya, een stad tussen Kuala Lumpur en het vliegveld. Morgenochtend zit ik nog gewoon op kantoor want ik word om half een pas naar het vliegveld gebracht.

Mijn koffer staat gepakt, een karweitje wat voor die paar dagen amper een half uurtje in beslag neemt want zoveel sjouw ik niet mee. De kunst is om niets te vergeten en dat gebeurt me regelmatig, ondanks dat ik toch een hele regelmatige reiziger ben. Je zou zeggen dat ik zo langzamerhand mijn zaakjes wel op orde moet hebben wanneer ik op reis ga maar dat is dus niet altijd het geval.

En het gekke is dat ik altijd wel weet dat ik wat vergeten ben, alleen kom ik er altijd pas achter wat precies als ik al op mijn bestemming ben. Ernstig is het nooit, want de cruciale dingen zoals paspoort, geld, credit cards en andere papieren vergeet ik nooit. Het zijn altijd kleine dingen zoals scheerspullen, tandpasta of een oplaad snoer. Niet gek natuurlijk als je ziet wat een wirwar er aan snoeren meegaat als je twee laptops en twee telefoons meeneemt.

Estela past op het huis gedurende mijn afwezigheid en zorgt voor de katten. Op mijn verzoek is ze vanmiddag al teruggekomen van haar vrije weekend in plaats van morgenochtend, en ze heeft haar dochtertje meegenomen om haar gezelschap te houden. Dat hadden we zelf voorgesteld want dan zit zij ook niet alleen de hele week.

En voor mij is het fijn om weer even terug te zijn in KL, al is het maar voor een weekje...

Vanavond ben ik al voor de tweede keer op rij vergeten de air conditioning aan te zetten in de slaapkamer. Dat zorgt ervoor dat er bij bedtijd een tropische en tamelijk zompige atmosfeer in de slaapkamer hangt die iedereen kent die wel eens op vakantie geweest is in Zuid-Oost Azië. Niet echt handig al ben ik, in tegenstelling tot Riet, inmiddels wel gewend aan het slapen in temperaturen van boven de vijfentwintig graden.

Het is overigens pure vergeetachtigheid en niet zoals bij veel van mijn collega’s uit zuinigheidsoverwegingen om de airco zo min mogelijk aan te zetten. Riet en ik zijn daar helemaal niet kinderachtig in, de airco staat ook overdag veelvuldig aan. Dat zorgt wel voor een tamelijk hoge elektriciteitsrekening van zeventien- tot achttienduizend Pesos iedere maand, en dat is omgerekend ruim driehonderd Euro.

Ja, inderdaad, dat is erg veel, en daar heeft die airco natuurlijk ook mee te maken maar elektriciteit is hier gewoon schreeuwend duur. Het is in feite zelfs voor een groot deel van de bevolking onbetaalbaar, en zoals ik al zei proberen ook heel wat van mijn collega’s te bezuinigen op hun elektriciteitsrekening door bijvoorbeeld ventilatoren te gebruiken in plaats van air conditioning. Het enige wat wij eigenlijk actief doen is het gebruik van spaarlampen overal waar mogelijk.

En het grappige is dat wij vergeleken met heel veel collega’s eigenlijk een erg lage rekening hebben iedere maand. We zijn natuurlijk maar met zijn tweetjes en hebben geen heel gezin met kinderen hier, maar toch zijn de verschillen soms bizar groot. Mijn collega en buurman Larry bijvoorbeeld had in het begin een rekening die het dubbele was van wat wij verstookten en die deed werkelijk alles om de rekening zo laag mogelijk te houden. Tot er ontdekt werd dat er wortels van een boom in zijn meterkast groeiden en daar kortsluiting veroorzaakten met als gevolg een enorm stroomverbruik...

Maar het kan nog veel gekker. Een andere collega heeft ook een enorm stroomverbruik wat hijzelf onbegrijpelijk vindt. Hij heeft bij wijze van experiment eens alle elektrische apparatuur in zijn huis uitgeschakeld en constateerde dat de meter nog steeds liep. Onbegrijpelijk, maar toen bedacht hij zich dat hij waarschijnlijk het slachtoffer was van een regelmatig voorkomend verschijnsel.

Mensen hier proberen op alle mogelijke manieren hun stroomrekening zo laag mogelijk te houden en een veelvoorkomende manier is aftappen van iemand anders. Dat is bij mijn collega hoogstwaarschijnlijk ook het geval want hij heeft merkwaardige bedrading aangetroffen die dubbel was uitgevoerd waar het enkel hoort te zijn. Dat betekent niet dat zijn probleem nu eenvoudig op te lossen is, want ondanks dat het vrijwel zeker is dat de draden naar zijn buurman gaan is er geen sluitend bewijs. En bovendien is die buurman zijn huisbaas...

Nu Riet er niet is heb ik verschillende alternatieven voor het eten ‘s avonds. Het meest voor de hand liggende alternatief is uit eten gaan maar dat heb ik tot op vandaag nog niet gedaan. Het tweede alternatief is Estela laten koken, wat ze spontaan heeft aangeboden maar waar ik ook nog geen gebruik van heb gemaakt. Ik eet namelijk al drie dagen achter elkaar Chinees.

Maandagavond zijn Riet en ik naar Chinees restaurant P.F. Chang geweest en daar hebben we zoals gewoonlijk weer veel te veel besteld. We hebben de restjes, bestaande uit onder andere Hunan Beef en Kung Pao Chicken, in laten pakken en de bedoeling was dat ik dat dan dinsdagavond na het vertrek van Riet zou opeten. Maar omdat ik die avond trek in een Big Mac kreeg ben ik er woensdagavond pas aan begonnen. Het bleek ook nog genoeg voor gisteravond dus dat was twee dagen opwarm Chinees op rij.

En vandaag was er tussen de middag een lunch met de hele afdeling bij alweer een Chinees restaurant, Phoenix in het Bellevue hotel en het beste Chinese restaurant in Alabang. Nou pest je mij helemaal niet met Chinees, maar helaas werd er voor de hele groep Dim Sum besteld. Dat zijn allemaal kleine hapjes uit de Zuid-Chinese keuken, en eerlijk gezegd zijn die aan mij niet zo besteed. Ik vind het er zelfs al niet zo smakelijk uit zien, maar dat is persoonlijk zullen we maar zeggen.

Er was gelukkig nog genoeg wat ik wel lekker vind en dat betekende dus dat ik wat eten betreft vandaag alweer geen moeite hoefde te doen...

Een week of wat geleden heb ik al gemeld dat er een situatie is in de Zuid-Chinese Zee ten westen van de Filippijnen. Er was een confrontatie tussen Chinese vissers en een Filippijns schip van de kustwacht omdat de Chinezen in Filippijnse wateren aan het vissen waren. De Chinezen werden echter beschermd door een Chinees oorlogsschip waardoor de Filippijnse Marine niet meer kon doen dan ook een oorlogsschip sturen en afwachten.

Dat gebied heet de “Scarborough Shoal” en behoort volgens het Internationale zeerecht, wat ieder land een tweehonderd mijls zone zeegebied voor de kust toewijst, maar de Zuid-Chinese Zee is van oudsher een potentiële brandhaard door de vele claims die de omliggende landen erop menen te hebben. Hoe gecompliceerd het allemaal is laat het bovenstaande kaartje zien.

De claims van de diverse landen overlappen elkaar, met name Maleisië, Brunei en de Filippijnen kunnen niet elk tweehonderd mijl claimen zonder elkaar dwars te zitten. Alles wordt nog eens extra bemoeilijkt doordat Vietnam het grootste gedeelte van de zee heeft uitgeroepen tot Vietnamees bezit en Vietnam noemt het dan ook de Vietnamese Zee. China heeft aan dat alles helemaal geen boodschap en heeft een dikke rooie streep op de kaart getrokken over vrijwel de gehele zee en heeft dat tot Chinees eigendom verklaard.

De inzet zijn uiteraard de rijke visgronden maar niet in de laatste plaats het feit dat de Zuid-Chinese Zee rijk is aan olie en gas. En nu de techniek zodanig is verbeterd dat diepzee olie- en gaswinning mogelijk is worden die bronnen heel erg interessant en de inzet van politieke conflicten. Saillant detail hierbij is dat ons eigen Malampaya gasveld dus volgens de Chinezen in hun gebied ligt en ons gas platform ook.

Mocht het tot een conflict komen tussen China en de Filippijnen dan is de uitslag voorspelbaar. De Filippijnen kunnen niet anders doen dan toekijken hoe de Chinezen hun gang gaan op zee want de strijdkrachten van de Filippijnen stellen geen reet voor. Slecht onderhouden en zwaar verouderd materiaal zijn geen enkele partij voor de Chinezen want de regering en de top van de strijdkrachten hier vinden het veel belangrijker hun eigen zakken te spekken dan hun strijdkrachten op peil te houden.

Vandaag stond er in de krant dat er inmiddels tien Chinese vissersschepen en vier oorlogsschepen in het betwiste gebied rondvaren. En de Filippijnse Marine kan niets anders doen dan knarsetandend toekijken...

Vanmorgen even over zessen landde vlucht 808 vanuit Manila via Taipei op Schiphol en Riet is dus weer terug op Nederlandse bodem.

Zoals ik gisteren al meldde ging het voor vertrek niet allemaal even soepel. Op de luchthaven was het een puinhoop door de enorme drukte en bovendien had Riet het twijfelachtige genoegen als eerste van ons tweeën kennis te maken met een andere procedure. Normaal gesproken moet je voordat je naar de paspoort controle gaat luchthavenbelasting betalen en dat is een bedrag van (op dit moment) 550 Pesos. Maar omdat we nu geen toeristen meer zijn maar de status hebben van ingezetenen mogen we een extra belasting betalen van 2660 Pesos (bijna vijftig Euro).

Dat wisten we wel maar we hadden geen idee waar je daarvoor precies moest zijn. Het leek Riet het handigst het maar gewoon te vragen maar zoals gewoonlijk had niemand enig idee waar ze het over had en moest ze het dus allemaal zelf uitzoeken. Gelukkig vond ze het betreffende loket en kon ze na betaling alsnog door naar de paspoort controle. En vanaf dat moment is alles eigenlijk soepel verlopen, getuige de volgende fragmenten die ze me toestuurde in een mailtje wat ze in het vliegtuig in etappes had zitten tikken:

Overal giga druk. Vliegtuig vertrok wel op tijd. Naar tapei is maar een uur en drie kwartier. Is een prachtig vliegveld, volgens mij splinter nieuw. Als prima georganiseerd. Op tijd weer vertrokken. Verder weet ik nog niks te melden.

Vervolg.

Nu half vijf. Ze beginnen zo met ontbijt uitdelen. Heb heel veel geslapen. Denk wel een uur of 8 bij elkaar. Iedere keer wel effe wakker maar toch weer weg dommelen. Ging dus goed.

Volgende vervolg

Ben thuis. Landing was nog ff spannend. Miste heel erg. Een doorstart, volgende poging lukte.

Ze zal ondertussen haar ronde langs de familie al wel hebben gemaakt dus waarschijnlijk zit ik dit allemaal voor Jan Lul te tikken want jullie weten dit allemaal allang...

Vandaag is de dag van de arbeid, en dat betekent hier een vrije dag! Altijd lekker, en eigenlijk heeft Riet haar reis naar Nederland ook zo gepland dat ze vandaag zou vertrekken want dan hoefde er niks speciaals geregeld te worden om haar weg te brengen.

Op zich was het voor Riet een tamelijk vervelende dag want je zit maar de hele dag te wachten totdat het tijdstip van vertrek eindelijk is aangebroken. En dat moment was pas rond half zes want haar vlucht zou om tien over half zeven in de avond pas vertrekken. Dat in tegenstelling tot voorheen toen de KLM vlucht naar Nederland om twaalf uur ‘s middags al vertrok, wat in feite een perfect tijdstip was. Maar helaas is alles veranderd, dankzij de Filippijnse regering die ervoor heeft gezorgd dat de KLM haar vluchtschema heeft moeten aanpassen. Niet alleen de vertrektijd is gewijzigd maar de vlucht is ook niet meer direct. Er wordt nu een tussenstop gemaakt op de luchthaven van Taipei op Taiwan, en dat alles zorgt er voor dat de vlucht bijna twee uur langer duurt.

En of dat alles nog niet genoeg was bleek de rit naar de luchthaven ook nog eens een kolossale ramp. Gelukkig waren we aan de vroege kant vertrokken want de toegangsweg tot de luchthaven stond helemaal vast. Meestal is de ergste drukte op de weg rond de luchthaven maar aangezien dat vlot ging rekenden we ons al rijk. Helaas, we deden bijna een uur over de laatste twee kilometer en dus al ruim inchecktijd voor we eindelijk bij Terminal 1 arriveerden.

Daar was het binnen blijkbaar ook al een puinhoop vanwege de enorme drukte. Toen ik Riet ruim een uur later belde om te vragen hoe het was gegaan bleek dat ze weliswaar al was ingecheckt maar dat ze nog niet eens door de paspoortcontrole was. Een half uur later belde ze terug om te melden dat ze op weg was naar de gate en om de misère compleet te maken was dat dus de aller-achterste.

Gelijk hielden daar de problemen eindelijk op want ik zag net op de KLM website dat ze zelfs een paar minuten te vroeg zijn vertrokken. En dat mag op de luchthaven van Manila beslist een wonder heten...